Wagashi với đời sống của người dân Nhật Bản
Hương vị tinh tế, màu sắc phong phú, tràn đầy ẩn ý… những chiếc bánh cổ truyền của xứ Phù Tang – có tên gọi chung là wagashi.
Wagashi là những tác phẩm nghệ thuật nho nhỏ làm thỏa mãn nhu cầu sâu xa
về cái đẹp của khách ẩm thực. Nó có thể là một cánh bướm nhỏ, một nụ
hoa anh đào chớm hé, một chú họa mi xinh xinh… chỉ vài chiếc bánh đã đủ
làm cho người ta cảm thấy mùa xuân đâu đây đang tới gần. Nhưng không chỉ
có mùa xuân, “mùa nào thức ấy “, những chiếc bánh wagashi thường thay
đổi theo mùa về hình dáng, về màu sắc, về thành phần, về hương vị.
Wagashi có thể làm từ bột mì, bột gạo, bột các loại đậu trắng, đậu xanh,
đậu đỏ… Thêm vào đó là những thứ trái cây sấy khô các loại thạch tảo,
nước trái cây..cho bánh nhiều hương vị khác nhau.
Wagashi tượng trưng cho sự chung sống hài hòa với thiên nhiên. Người làm
wagashi luôn lấy cảm hứng từ thiên nhiên bốn mùa của trời đất, từ văn
chương, nghệ thuật, thơ ca. Những cơn mưa hè mát mẻ theo sau những đóa
hoa xuân, qua mùa thu sắc vàng lại đến những bông tuyết tinh khiết đầu
đông… người làm wagashi sáng tác không ngừng.
Lịch sử hình thành loại bánh Wagashi
“Wa” có nghĩa là Nhật Bản, còn “gashi” – điệp âm của kashi – mang ý
nghĩa bánh ngọt. Wagashi xuất hiện từ thời Yayoi (300 TCN – 300), nhưng
khi đó chúng không khác gì với các loại quả, dâu và các hạt tự nhiên.
Suốt kỷ nguyên Nara (710-784), wagashi bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi các
phương thức chế biến lương thực du nhập từ Trung Quốc cùng nền văn hoá
Phật giáo. Kiểu dáng của hầu hết các loại wagashi ngày nay đều bắt nguồn
ở giai đoạn này. Tuy nhiên, lúc bấy giờ chúng được sử dụng chính yếu
vào mục đích tôn giáo và quá đắt đỏ đối với với tầng lớp bình dân. Đến
cuối kỷ nguyên Muromachi (1336-1573), khi Nhật Bản mở cửa giao thương
với nước ngoài, cách chế biến wagashi lại bị ảnh hưởng bởi công thức và
các thành phần nguyên liệu du nhập từ Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha. Sự xuất
hiện của đường ăn đã làm nên một cuộc cách mạng trong công thức chế biến
wagashi, yếu tố đã ảnh hưởng đến hương vị tự nhiên cũng như làm đòn bẩy
cho sự phát triển của chúng đến tận bây giờ. Cho đến thời Edo
(1603-1867), nghệ thuật làm wagashi mới trở nên thịnh hành. Ngành kinh
doanh buôn bán wagashi đã trải qua và phát triển mạnh mẽ tại Kyoto, Edo
cũng như các vùng khác. Các loại wagashi hảo hạng đã xuất hiện trong
giai đoạn này. Mục đích sử dụng wagashi cũng đa dạng hơn. Chúng bắt đầu
xuất hiện trong các tiệc trà, các bữa ăn chiều nhẹ và còn được dùng làm
quà biếu. Suốt thời Minh Trị (1868-1912), việc du nhập các món tráng
miệng và các loại bánh ngọt phương Tây đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát
triển của wagashi. Đến cuối thời Taisho (1912-1926), từ “wagashi” mới
hình thành để phân biệt với các loại bánh Tây khác. Mặc dù bị ảnh hưởng
bởi nhiều nền văn hoá ngoại lai trong nhiều thế kỷ nhưng wagashi vẫn
luôn mang trong mình ý thức nghệ thuật của dân tộc Nhật.
Mặc dù bánh Wagashi bị ảnh hưởng bởi văn hóa nước ngòai trong những thập
kỷ vừa qua nhưng chúng vẫn được những nét văn hóa riêng của Nhật và
tiếp tục trở thành 1 phần ko thể thiếu trong văn hóa Nhật.
Thành phần chính của Wagashi
Các nguyên liệu dùng chế biến wagashi thường có nguồn gốc từ thực vật và
rất giàu chất xơ như các loại đậu, bột nếp, bột mì, bột gạo, khoai tây,
vừng, katen (một loại thạch làm từ rong biển), đường ăn,… Wagashi có
được sự phong phú, đa dạng phần lớn do các phương thức chế biến và thành
phần nguyên liệu tạo nên.
Ở Nhật có hàng trăm loại wagashi khác nhau, mỗi loại có thành phần riêng
biệt , nhưng nhìn chung chủ yếu đc làm từ các nguyên liệu chính rất
quen thuộc đối với người Nhật.
1.Azuki (đậu)
Có 2 loại azuki là red azuki ( đậu đỏ) và white azuki ( đậu trắng) . Đậu
ở Nhật được trồng và thu hoạch theo phương pháp đặc biệt, Khi làm
wagashi, người ta nấu chúng thành những hỗn hợp đặc, nhão được gọi là
“An ” . Thông thường, “An” được dùng làm nhân của wagashi
2. Kanten
Một nguyên liệu màu trắng làm từ tảo biển , rất giàu chất xơ, được dùng để làm các món wagashi giống như thạch rau câu như Yokan
3.Wasambon
Đường chuyên dùng để làm wagashi , được chế đặc biệt từ những cây mía ở Tokushima. Có vị rất thanh .
Một vài loại wagashi điển hình
4.Namagashi
Một loại bánh được làm thủ công và tùy theo mùa mà sẽ có những cách
trang trí khác nhau. Hình dạng của namagashi gợi nhớ đến hình ảnh 1 nước
Nhật với 4 mùa tươi đẹp. Đó là hình ảnh của hoa lá đam chồi nảy lộc khi
xuân về , của cây lá xanh tươi mùa hạ, màu rực lửa của cánh rừng mùa
thu và sức sống mãnh liệt cảu hoa mận mùa đông.
Hai nguyên liệu được sử dụng làm namagashi là mochi (gạo hấp giã thành
bột nhão) và một loại bột nhào làm từ đậu đỏ, đôi khi được thay bằng đậu
trắng. Các kiểu dáng thanh nhã của namagashi đã phản ánh nhiều khía
cạnh khác nhau của thiên nhiên bốn mùa tại Nhật Bản. Chúng gợi lên sự
hứa hẹn của mùa xuân qua các chồi non e ấp, giọt sương trên những chiếc
lá xanh mùa hè, vẻ đẹp rực rỡ của tán lá mùa thu và cảm xúc mãnh liệt
của những chùm hoa mận lúc đông sang.
5.Yokan
Một loại bánh có vị giống thạch , được làm từ đậu đỏ, kanten và đường,
rất phổ biến vào mùa hạ. Món bánh này rất phổ biến vào thời Edo và
thường đc dùng làm quà tặng.
Yokan là một loại bánh rau câu dày được làm từ bột đậu azuki (đậu đỏ),
katen và đường; Yokan là một trong số những loại bánh truyền thống Nhật
Bản phổ biến nhất đã phát triển trong suốt thời Edo vì khi đó đường ăn
đã trở nên tiện dụng. Nó có thể bảo quán lâu hơn và thường được dùng làm
quà biếu.
6.Monaka
Monaka là loại bánh có lớp vỏ mỏng, xốp giòn làm từ bột nếp, ở giữa kẹp
nhân đậu đỏ. Vỏ bánh thường được làm thành hình hoa anh đào hoặc hoa
cúc.
7.Manju
Một dạng bánh hấp nhỏ. Bột nhào làm từ jojo (củ từ) hoặc bột mì hấp, rồi
nặn thành một chiếc bánh bao nhỏ ở giữa là nhân đậu xay.
8.Higashi (Wagashi khô)
Làm từ bột gạp nếp, đường được đánh tơi. Hỗn hợp bột nếp, đường, tinh
bột hoặc wasambonto (loại đường ăn lâu đời nhất của Nhật Bản được làm từ
một giống mía hiếm tại quận Tokushima) được nén vào khuôn để tạo thành
những chiếc bánh in khô.
Trên thực tế, người ta không thể thống kê hết các loại wagashi vì mỗi
loại đều có cách thể hiện độc đáo, riêng biệt. Các kỹ thuật làm bánh
bằng tay truyền thống cũng giúp người thợ có thể tự do chuyển tải cảm
xúc, thể hiện ý tưởng của mình và tô điểm thêm cho vẻ ngoài của wagashi
khiến chúng trở thành đoá hoa muôn hương ngàn sắc trong nghệ thuật ẩm
thực Nhật Bản. Riêng bản thân wagashi cũng thể hiện nhiều vẻ đẹp khác
nhau của thiên nhiên qua hình dạng nhỏ bé của mình.
9.Hanabiramochi
Một món bánh rất hay đc người Nhật ăn vào dịp đầu năm mới . Tên gọi
Hanabiramochi thực chất có nghĩa là ” loại bánh có hình dạng cánh hoa” ^
^
Món này có nguồn gốc từ Hishihanabira ( một món bánh được Hoàng gia ăn vào dịp năm mới) , nó trở nên phổ biến vào thời Minh Trị
10.Taiyaki
Bánh cá nướng , thường có nhân đậu đỏ , ăn vào những khi trời lạnh, là món quà mà trẻ em và người già rất ưa thích .
Không thoát khỏi ảnh hưởng của kiểu sinh hoạt truyền thống theo khí
tiết, wagashi cũng được làm để miêu tả các sự kiện theo mùa. Sự chuyển
đổi về mùa được đánh dấu qua mỗi loại wagashi đặc trưng. Chẳng hạn
Sakura Mochi (bánh hoa anh đào làm từ gạo) và Kashiwa Mochi (bánh bột
gạo gói lá sồi) chỉ có trong mùa xuân. Các loại wagashi mùa hạ thì lại
mang hình dáng của những bông hoa tú cầu, hay chứa nhiều độ ẩm (như
Mizuyokan) để xua đi tiết trời oi ả những ngày nắng nóng. Vào mùa thu,
wagashi lại chuyển tải vẻ nhẹ nhàng lãng mạn của thiên nhiên qua kiểu
dáng của những bông loa kèn, bông cúc hay những chiếc lá cây vàng đỏ,
trong khi đó, hoa trà, hoa thuỷ tiên hay tuyết trắng,… lại là đề tài để
thể hiện xuyên suốt trong những ngày đông chí.
Với những điều thú vị trên về wagashi, các bạn đi
du học nhật bản hoặc các bạn có dịp sang nhật hãy thưởng thức loại bánh này nhé.
Chúc vui vẻ!
Liên hệ tư vấn du học Nhật Bản miễn phí: Hotline: 0905234977
